|
56. Cư
tang là ǵ ?
Thời xưa, dẫu làm quan đến chức ǵ, theo
phép nước, hễ cha mẹ mất đều phải về cư tang 3 năm trừ trường hợp đang
bận việc quân nơi biên ải hay đi sứ nước ngoài. Lệ này không quy định
đối với binh lính và nha lại. Nếu ai v́ tham quyền cố vị, giấu diếm
không tâu báo để về cư tang, bị đàn hặc v́ tội bất hiếu, sẽ bị triều
đ́nh sử phạt biếm truất. Trong thời gian cư tang, lệnh vua không đến cửa.
Ba năm cư tang là ba năm chịu đựng gian
khổ, nhẫn nhục, không dự mọi cuộc vui, không dự lễ cưới, lễ mừng, không
uống rượu (ngoài chén rượu cúng cha mẹ), không nghe nhạc vui, không ngủ
với vợ hoặc nàng hầu, trừ trường hợp chưa có con trai để nối dơi tông
đường, ngoài ra ai sinh con trong thời kỳ này cũng bị coi là bất hiếu.
Không được mặc gấm vóc, nhung lụa, không đội mũ đi hia, thường đi chân
không, cùng lắm chỉ đi guốc mộc hoặc giày cỏ.
Dầu làm đến tể tướng trong triều, khi
khách đến viếng cha mẹ ḿnh, bất kể sang hay hèn cũng phải cung kính
chào mời và lạy tạ (hai lạy hay ba vái dài). Khi ra đường, không sinh sự
với bắt cứ người nào. ở trong nhà, đối với kể ăn người ở cũng không được
to tiếng.
Ba năm sầu muộn, tự nghiêm khắc với
chính ḿnh, rộng lượng với kẻ dưới, cung kính với khách bạn, để tỏ ḷng
thành kính với cha mẹ.
Thời nay không c̣n lệ cư tang, nhất là
các cán bộ chủ chốt càng không có điều kiện nghỉ việc thời gian dài,
nhưng biết qua lệ cư tang của ông cha ta ngày xưa, hậu sinh có thể học
được điều ǵ trong thái độ ứng xử? |